Bij een horizontale zonnewijzer betekent dat ook dat het cijfer 12 naar het noorden gericht is. De schaduw van de stijl wijst dan de juiste (zonne)tijd aan.
De eenvoudigste manier om de stijl van een horizontale of equatoriale zonnewijzer naar het noorden te richten is de zonnewijzer zo opstellen dat hij de juiste (zonne)tijd aanduidt. Met een kompas werken is niet zo nauwkeurig.
Maar wat is de zonnetijd voor een bepaalde kloktijd? Met andere woorden hoeveel loopt de kloktijd op een bepaalde dag voor op de zonnetijd?
Dat lees je af door hier te klikken en de datum aan te klikken. Boven de tijdzone van je woonplaats op het kaartje dat dan verschijnt lees je af hoeveel de kloktijd die dag voorloopt op de zonnetijd (als de zomertijd geldt 1 uur bijtellen).
Bijvoorbeeld: voor 6 september in Hasselt staat op het kaartje
37 minuten. De zomertijd geldt. De voorlooptijd is daarom
1u. 37min. Als het dus in Hasselt op 6 september 15 uur kloktijd is, moet de zonnewijzer 15 u. - 1u. 37min. = 13u.23 aanwijzen. Je draait hem tot hij dit uur aangeeft, dan staat hij juist gericht.
Om nauwkeurig tewerk te gaan doe je het richten best op een tijdstip dat de zonnewijzer een vol uur moet aanwijzen, bijvoorbeeld 16 uur op 6 september in Hasselt, dit wil zeggen om 17.37 op je uurwerk. Zie dit voorbeeld geïllustreerd op de foto hiernaast.
Hier lees je hoe je een en ander zelf kan uitrekenen als je woonplaats niet op het kaartje ligt en je de oosterlengte kent van de plaats waar de zonnewijzer geplaatst wordt.
Of klik een calculator aan.
Als je zonnewijzer gemaakt is om met het uurlijnentafereel naar het zuiden gekeerd te zijn - links en rechts van de 12-uurlijn is hij dan symmetrisch - pas je dezelfde methode toe als bij een horizontale zonnewijzer: je draait hem tot hij de juiste (zonne)tijd aanduidt.
Als de zonnewijzer tegen een muur moet staan die niet precies naar het zuiden is gekeerd - zoals de meeste muren - heb je niet veel keuze. Het uurlijnenpatroon moet dan speciaal voor de oriëntatie van de muur berekend zijn. De 12-uurlijn is dan nog een verticale lijn maar links en rechts van die lijn is de zonnewijzer niet meer symmetrisch. Klik hier voor een voorbeeld van zulke zonnewijzer.
Wijkt de oriëntatie van de muur ten opzichte van het zuiden niet te veel af dan kan je het zonnewijzerpaneel aan één kant van de muur verwijderd houden. Zo kan je toch een zonnewijzer plaatsen die gemaakt is om met het uurlijnentafereel naar het zuiden gekeerd te zijn. Zie een voorbeeld op de foto hiernaast.
