Foto Wim
Geerts
Lommel
Weijerken 16, boven de voordeur.
Verticale zonnewijzer
Bouwjaar: 1998
Ontwerp en uitvoering: Wim Geerts
Spreuk: SEMPER CURRENS REVENIO (Voortrennend keer ik steeds terug.)
Bijzonderheden
In tegenstelling tot een poolsstijlzonnewijzer maakt de stijl geen hoek met het horizontale vlak, gelijk aan de breedtegraad (hier 51°) maar een willekeurige hoek (hier 35°).
De zonnewijzer krijgt daardoor een ongewoon uitzicht: de uurlijnen zijn ‘slingerlijnen’ en concentrische cirkels vormen datumlijnen. De schaduw van de stijl is nog wel een rechte lijn maar er is op het zonnewijzerpaneel geen rechte lijn meer om hem mee te vergelijken.
Op een bepaalde datum lees je het uur af waar de schaduw van de stijl de cirkel voor die datum snijdt. Op de tekening hier bijgevoegd is dit voor 1 juni om 16 uur (rode pijl). Eenzelfde schaduw zou op 31 december (de buitenste cirkel) ongeveer 15.15 uur aangeven (groene pijl).
Een zonnewijzer ‘werkt’ niet als de zon het zonnewijzerpaneel niet bereikt omdat ze nog niet opging, reeds onderging of achter het paneel verborgen is. De grens waar de werking ophoudt is op de zonnewijzer links en rechts aangegeven.
De zonnewijzer is gemaakt voor de kloktijd. De lijnen slingeren daarom - door het in rekening brengen van tijdsvereffening en tijdsverschil tussen de referentiemeridiaan en die van Lommel - nog meer dan op de hier bijgevoegde tekening. Die is gebaseerd op de echte plaatselijke tijd, de zonnetijd.
Lees hier meer over het verschil tussen kloktijd en zonnetijd.
De zonnewijzer in Lommel is nog iets ingewikkelder omdat de muur waarop hij staat niet precies naar het zuiden gericht is. Met die afwijking - in dit geval 3,5° - is bij de berekening rekening gehouden.
De hier bijgevoegde tekening gaat uit van een precies naar het zuiden gericht paneel. Daardoor, en omdat de zonnetijd wordt aangegeven, is het lijnenpatroon heel symmetrisch.