Foto (2017)
Jean-Louis de Lagausie
tTekening
Willy Leenders
Hasselt
Abdijsite Herkenrode
Kruidentuin
Middagzonnewijzer / Analemmatische zonnewijzer
Bouwjaar: 2006 / 2008
Idee en berekening: WIlly Leenders
Ontwerp: Buro voor vrije ruimte / Willy Leenders
Constructie: Slegers nv / Vrijwilligers Herkenrode vzw
Spreuk: geen
Tekst op de meridiaanlijn: AAN WIM VAN LISHOUT VOOR ZIJN INZET VOOR HERKENRODE PROF. DR. ERIC SUY-PRIJS 2009
Bijzonderheden
Een van de paden in de kruidentuin van Herkenrode is precies noord-zuid aangelegd met daarop een strip in roestvrij staal.
Wie over de strip loopt, loopt over de meridiaan van de plaats. Als hij dat op het middaguur doet, ziet hij zijn schaduw samenvallen met de strip. De strip is een zonnewijzer voor één uur, het middaguur.
De lengtegraad voor de meridiaanlijn is 5° 16' 36'' O.L.
Deze meridiaanlijn is met 225 meter lengte de langste ononderbroken meridiaanlijn ter wereld. Zij werd tot deze lengte verlengd en in roestvrij staal uitgevoerd als aandenken aan de Eric Suy-Prijs, toegekend aan Wim Van Lishout, voorzitter van Herkerode vzw.
Rond deze meridiaanlijn is een analemmatische zonnewijzer aangebracht. Daarin ga je zelf op de strip staan ter hoogte van de datum op een soort kalender. Je schaduw wijst dan het uur aan.
Toevallige maar symbolische bijzonderheden (zie teking links):
- als je over de meridiaanlijn van Herkenrode naar het zuiden zou blijven lopen, kom je uit in Bourg-en-Bresse (Frankrijk) vlakbij de oudst bekende zonnewijzer van dit soort.
- de meridiaanlijn legt ook de verbinding tussen de cisterciënzer abdij van Herkenrode en de oudste abdijen van deze orde.
In een strook van 100 km breed kom je in België al in de buurt van een tiental (meestal voormalige) abdijen waaronder Hocht in Lanaken, Val-Dieu, ooit de superviserende abdij voor Herkenrode, Villers, nu de mooiste ruïne van het land, Aulne de stichtende abdij voor Herkenrode en de nog door cisterciënzers bewoonde abdij van Orval. In Frankrijk kom je in de buurt van de abdij van Clairvaux waar Bernardus, de grote promotor van de orde, abt was en je komt in Bourgondië vlakbij de eerste abdij van de orde, de abdij van Cîteaux met in de buurt haar dochterabdijen Morimond, Fontenay en La Ferté. De vierde dochter, Pontigny, ligt wat verder naar het westen. In het zuiden van Frankrijk kom je voorbij de abdijen van Sénanque en Silvacane, twee van ‘les trois sœurs provençales’. Al deze abdijen werden gesticht tussen het einde van de 11e eeuw en het begin van de 13e eeuw.
Het informatiepaneel vermeldt:
Zonnewijzer waarin de mens betrokken wordt
De roestvrije strip en het tuinpad zijn precies noord-zuid gericht. Zij volgen de meridiaan van deze plaats.
Rond de strip is een bijzonder soort zonnewijzer aangelegd, waarin je schaduw de tijd aanduidt.
Ga op de strip staan ter hoogte van de datum, af te lezen op een soort kalender aan weerszijden van de strip. Je schaduw wijst dan het uur aan.
Dit is de ware plaatselijke tijd of zonnetijd. Ons uurwerk loopt daarop voor, de ene dag al meer dan de andere en als de zomertijd geldt nog een uur extra.
In de lente en de zomer loopt ons uurwerk in Herkenrode gemiddeld 1 uur en 39 minuten voor op de zonnetijd, variërend van 1 uur en 33 minuten tot 1 uur en 45 minuten, afhankelijk van de datum.
Deze zonnewijzer werd gerealiseerd met de financiële steun van Lions Club Hasselt ter gelegenheid van haar 50-jarig bestaan als serviceclub in 2007.
Lees meer over analemmatische zonnewijzers.